هرچند با روی‌کارآمدن امارت اسلامی، زنان از حقوق سیاسی و بخشی از حقوق مدنی شان محروم شدند؛ اما بیش‌ترین ازدست‌دادن‌ها در ساحت حقوق فردی و اجتماعی برای زنان، در یک سال گذشته رقم خورد. در این دوره، زنان از حق تحصیل و کار در مؤسسه‌های غیردولتی داخلی و خارجی بازداشته شدند و در ساحت کوچک‌تر، آن‌ها، حق رفتن به ورزش‌گاه‌ها و تفریح‌گاه‌ها را از دست دادند.
هم‌زمان با این محدودیت‌ها، جامعه‌ی جهانی نیز، برای بازگرداندن حقوق زنان به آن‌ها، تلاش‌هایی انجام داده که بیشتر به برگزاری نشست‌ها و صدور قطع‌نامه‌ها و بیانیه‌ها خلاصه شده است. در اول و دوم فبروری سال گذشته‌ی میلادی -۲۰۲۲- پارلمان اروپا، نشست دوروزه‌ای را زیر نام «روزهای زن افغان» برگزار کرد که هدف از آن، بررسی وضعیت زنان در افغانستان و گفت‌وگو در باره‌ی محدودیت‌ها و چالش‌هایی بود که سر راه زنان در کشور قرار دارد.
به دنبال آن، در نهم و نوزدهم حوت سال گذشته‌ی خورشیدی -۱۴۰۰-، در دو نشست جداگانه از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و اتحادیه‌ی اروپا، وضعیت زنان افغانستان بررسی شده و بر رعایت حقوق آن‌ها، از سوی امارت اسلامی تأکید شد.
سلام‌وطندار فارسی را در فیسبوک دنبال کنید
همین گونه، نشست ویژه‌ی حقوق بشر با حضور نمایندگان کشورهای مختلف در مورد زنان افغانستان در یازدهم سرطان سال جاری خورشیدی؛ نشست پارلمان اتریش در مورد زنان در افغانستان در ۱۲ میزان ۱۴۰۱ و صدور نامه‌ی سرگشاده از سوی ۲۵ سازمان بین‌المللی پیرامون وضعیت زنان در افغانستان پس از نشست آلماتی-قزاقستان در دوازدهم جوزا، از مهم‌ترین نشست‌هایی بود که در باره‌ی زنان در افغانستان برگزار شد. در این نشست‌ها، ضمن نکوهش اقدام‌های امارت اسلامی در برابر زنان، نهادها و نمایندگان جهانی، بر ضرورت تأمین حق کار و آموزش زنان پافشاری کردند. دیدبان حقوق بشر، از نهادهای حقوق بشری است که بیش‌ترین دادخواهی را برای حقوق زنان در افغانستان، داشته و بارها با صدور اعلامیه‌ها و اشتراک در نشست‌های متعدد پیرامون وضعیت زنان در افغانستان، خواستار رعایت حقوق زنان افغان شده است.
سحر فطرت، پژوهش‌گر حقوق زنان در این سازمان، با بی‌نتیجه‌خواندن نشست‌های دیدبان حقوق بشر، برای بهبود وضعیت زنان در افغانستان، خواستار اقدام‌های جدی‌تر از سوی جامعه‌ی جهانی در این راستا است. او می‌افزاید: «کشورهایی که به هر صورتی با افغانستان در ارتباط هستند، باهم صحبت کنند و یک روی‌کرد یک‌دست بگیرند؛ آن وقت یک نتیجه به دست می‌آید. فعلاً یک کشور امارت اسلامی را دعوت می‌کند، یک کشوری پول می‌فرستد، با این بی‌هم‌آهنگی تلاش‌ها نتیجه نمی‌دهد.»
در کنار این نشست‌ها، وضعیت زنان در افغانستان، از محورهای بحث خیلی از نشست‌های بزرگ بوده است. در هفتادوهفتمین دور نشست سالانه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در میزان سال روان نمایندگان کشورهای منطقه و جهان، از جمله پاکستان، تاجیکستان، عربستان سعودی، قطر، روسیه، چین، کانادا، آلمان و اندونزیا در باره‌ی اوضاع افغانستان سخن‌رانی کردند که نگرانی‌های امنیتی، تشکیل حکومت فراگیر و وضعیت حقوق بشری به ویژه حقوق زنان، از موضوع‌های مهم این سخن‌رانی‌ها بود.
در کنار این، مسئلهی زنان در افغانستان، بر کنفرانس امنیتی مونیخ که در دلو امسال برگزار شده بود، نیز سایه انداخته بود و دست‌کم یازده وزیر امور خارجه‌ی زن اشتراک‌کننده در این کنفرانس، به گونه‌ی دسته‌جمعی خواهان رعایت حقوق زنان در افغانستان شدند.
از سویی هم، وضعیت زنان در افغانستان از آجندای اصلی دهمین دور نشست امنیتی هرات بود که با حضور نمایندگان کشورهای مختلف، فعالان حقوق بشر و چهره‌های سیاسی و مدنی حکومت پیشین افغانستان، در شهر دوشنبه‌ی تاجیکستان در قوس سال روان برگزار شده بود.
برگزاری این نشست‌ها، صدور بیانیه‌ها و اعلامیه‌های گوناگون در مورد وضعیت زنان در افغانستان از سوی سازمان ملل، سازمان‌های حقوق بشری، چهره‌های سیاسی، فرهنگی و حقوق بشری جهانی و ادامه‌ی تحریم‌هایی مانند تمدیدنشدن معافیت سفر مقام‌های امارت اسلامی، باقی‌ماندن نام مقام‌های بلندپایه‌ی امارت اسلامی در فهرست سیاه سازمان ملل متحد و کاهش کمک‌های بشری، از مهم‌ترین اقدام‌های جامعه‌ی جهانی بوده که بیشتر به دلیل روی‌کرد امارت اسلامی در برابر زنان افغانستان، اتخاذ شده است.
با این حال، برگزاری نشست‌های جهانی و همه تلاش‌هایی که در یک سال گذشته برای بازگرداندن حقوق زنان افغان به آن‌ها از سوی جامعه‌ی جهانی انجام شده، هیچ نتیجه‌ی ملموسی را به هم‌راه نداشته است.
زنان معترض در افغانستان که با اتکا به پشتیبانی جامعه‌ی جهانی حرکت‌های دادخواهی زیادی را به راه انداختند، می‌گویند که روی‌کرد فعلی جهان، نتوانسته برای تأمین دوباره‌ی حقوق شان، نتیجه‌ای به هم‌راه داشته باشد. رقیه ساعی، یکی از این زنان که بارها در حرکت‌های اعتراضی به منظور دادخواهی در قسمت حقوق زنان، در جاده‌های کابل حضور یافته است، می‌گوید: «اعتراض‌ها سرکوب می‌شود، واقعاً اوضاع نگران‌کننده است. حذف سیستماتیک زنان از جامعه جریان دارد و ما واقعاً نگران اوضاع هستیم.»
سلام‌وطندار فارسی را در تویتر دنبال کنید
هم‌زمان با این، مسئولان کمیسیون منحل‌شده‌ی مستقل حقوق بشر افغانستان نیز، از وضعیت زنان در افغانستان اظهار نگرانی می‌کنند. به باور شهرزاد اکبر، رییس این کمیسیون، نبود یک سازوکار حقوقی برای پشتیبانی از زنان در افغانستان، سبب برجستگی چالش‌های موجود فراراه زنان در این کشور شده است. او به سلام‌وطندار می‌گوید: «مهم است که جهان به ویژه کشورهای منطقه و اسلامی کوشش کنند و بر امارت اسلامی فشار بیاورند تا وضعیت تغییر کند؛ اما متأسفانه تلاش‌هایی که شده نتیجه‌ی قناعت‌بخش نداشته است. ما شاهد افزایش محدودیت‌ها بودیم، کاهش محدودیت‌ها نه.»
این همه در حالی است که زنان در افغانستان در کنار حذف‌شدن از ساختارهای مهم اجتماعی و پرت‌شدن به چهاردیواری خانه، در خانه نیز امنیت فیزیکی و روانی ندارند و پیوسته با گونه‌های خشونت روبه‌رو اند. در یک سال‌ونیم گذشته، دختران زیادی به دلیل‌های مختلف به ازدواج‌های اجباری و زیر سن از سوی خانواده‌های شان مجبور و شماری هم، توسط برادر، پدر یا هم دیگر اعضای خانواده زخمی و کشته شده اند.
در سوی دیگر، زندگی در میانه‌ی خشونت و محدودیت‌ها، باعث شده که شماری از دختران و زنان برای فرار از ناخوشی‌ها و آسیب‌های ناشی از این محدودیت‌ها، به خودکشی بیندیشند و شماری هم به آن اقدام کنند.
